مجمع کارآفرینان نواندیش آرتا  ، مقدم بازدیدکنندگان عزیز را گرامی می دارد.

امتیاز کاربران

ستاره فعالستاره فعالستاره فعالستاره فعالستاره فعال
 

روش کاشت، پرورش و برداشت گل محمدی

گل محمدی یا rosa damascena از معروف ترین رزهای دنیا در باغبانی است. سابقه ایران در صنعت گلاب گیری از این گل به ۲۵۰۰ سال پیش باز می گردد. گل های محمدی در ایران از مرغوبیت بسیار بالایی برخوردارند اما از آنجا که تولید آنها انبوه نیست و فقط به حد مصارف داخل کشور می باشد از شهرت جهانی برخوردار نیستند. عمده ترین کشت گل محمدی در ایران در استان های فارس و اصفهان و آذربایجان شرقی انجام می می شود. در ادامه این مطلب از کاشت گل محمدی و  شرایط داشت و برداشت آن سخن می گوییم. 

 نیاز گل محمدی به آب:

گل محمدی به شرایط کم آبی بسیار مقاوم است و آب دهی این گیاه به هنگام غنچه دهی و گل دهی انجام می شود و بسیار مهم می باشد. آبیاری این گیاه به روش قطره ای نسبت به آبیاری سطحی ۶۲ درصد صرفه جویی در مصرف آب و ۶۵ درصد افزایش عملکرد را سبب می شود. اگر بارندگی به موقع انجام شود در بهار و اوایل تابستان برای گل دهی و اسانس بیشتر مهم می باشد.

نیاز گل محمدی به خاک:

خاک مورد نیاز برای گل محمدی, خاک هایی با بافت متوسط و سنگین  می باشد و در مناطق سنگلاخی و سنگریزه دار کشت این محصول موفقیت آمیز بوده است,  ارتفاعات شمالی و شیب دار محصول بهتری عرضه می دهند. پس محیط هایی که دارای این شرایط می باشند می توانند به عنوان یک محصول اقتصادی روی آن حساب کنند.

نیاز گل محمدی به دما:

تفاوت دمای سه تا چهار درجه ای در شب و روز و خواب زمستانه برای گل دهی لازم است. در کاشت گل محمدی درجه دمایی بین ۱۵ تا ۲۰ درجه سانتی گراد برای غنچه دادن و درجه حرارت بین ۵ تا ۱۵ درجه سانتی گراد برای اسانس بیشتر لازم است. درجه حرارت های خیلی کم در شب, عدم گل دهی را سبب می شود و درجه حرارتی بالای ۲۰ مسبب ترشح و تولید اسانس بیشتر می گردد. یخبندان در مراحل اولیه رشد خسارت بسیاری وارد می کند. بوته هایی که در زمستان  بخاطر یخبندان صدمه ببیند خیلی کم در سال گل دهی دارند. در مناطقی که زمستانهای سرد دارد باید هرس زودتر انجام شود.

نیاز گل محمدی به باد و رطوبت:

وجود رطوبت نسبی ۷۰ درصد برای تشکیل اسانس مفید است و همچنین بارندگی به هنگام غنچه دادن سبب کم شدن گل و محتویات اسانس می شود. دوره های آفتابی دراز مدت به زودتر به گل نشستن بوته کمک می کند اما همین دوره ها اگر گرم و خشک باشند سبب کاهش محتویات اسانس در گل محمدی می شود. بادهای بسیار شدید موجب صدمه های فیزیکی بالا به گل می شود.

 نیاز گل محمدی به کود:

برای فهمیدن نیاز گل محمدی به یک برنامه غذایی خوب در بلند مدت می توان از روش آنالیز برگ استفاده کرد. در مرحله نمو جوانه و گل دهی گیاه دچار کاهش عناصر و نیاز به عناصری مانند پتاسیم و فسفر و نیترات پیدا می کند. بنابراین در هر هکتار ۶۴ کیلوگرم کود ازت, ۸/۷ کیلوگرم فسفر و ۳۶ کیلوگرم پتاسیم با توجه به املاح موجود در خاک مورد نیاز است.

نیاز گل محمدی به نور:

سایه زیاد و تابش نور مستقیم خورشید بر روی میزان گل دهی و محتویات اسانس تاثیرات مخرب دارد. اگر گیاه در زیر تابش مستقیم نور خورشید قرار بگیرد وجود سایه برایش لازم است.

نیاز گل محمدی به ارتفاع:

گل محمدی کلا بر روی مناطق شیب دار و مرتفع کیفیت بهتری دارد و کشت آن در منطقه های گرمسیر کلا بر روی ارتفاعات بالاتر موفقیت آمیز تر بوده است. کاشت گل محمدی در ارتفاع ۱۶۰۰ تا ۲۳۰۰ متری دارای رشد خوبی می باشد. به طور کلی در مناطقی که به صورت انبوه این گیاه کشت می شود ارتفاعات ۱۹۰۰ متری و بیشتر از آن است چون گل دهی و محتویات اسانس از کیفیت بهتری برخوردار می شوند.

آماده سازی زمین برای کاشت گل محمدی :

قبل از کاشت به منظور شکستن لایه های فشرده خاک زمین را شخم می زنند تا فضا برای رشد ریشه فراهم شود. کاشت گل محمدی به صورت دستی انجام می شود و اینکه بین ردیفهای کاشت و بوته ها چقدر فاصله باشد به هدف کاشت مربوط می شود. معمولا اگر هدف از کاشت گل محمدی, پرچین برای اطراف باغ باشد فاصله بین ردیفها ۲ تا ۲/۵ متر و فاصله بین بوته ها ۱ تا ۱/۵ متر است. و اگر هدف ایجاد نمودن گلستان باشد می بایست فاصله بین ردیفها را در کشت کرتی ۵/۳ در ۵/۲ متر و در روش جوی و پشته ۲ در ۳ متر در نظر بگیرید. قبل از ایجاد گلستان استفاده از ده تا بیست تن در هکتار از کود دامی کاملا پوسیده و بعد از هرس گلستان استفاده از ده تن در هکتار کود دامی, مفید می باشد.

 

 

 تکثیر گل محمدی:

گل محمدی را به طرق مختلف از جمله پاجوش, قلمه زدن, خوابانیدن و پیوند زدن می توان تکثیر نمود. در ایران برای ازدیاد گل محمدی از دو روش پاجوش و قلمه زدن استفاده می شود. گیاه مادر گل محمدی ۲۰ تا ۶۰ عدد پاجوش تولید می کند که از سال سوم و چهارم به بعد می توان از این پاجوش ها استفاده نمود. از ماه آبان تا اوایل اسفند پاجوشهای گل محمدی را در مکان مورد نظر به فواصل سه متری بر روی پشته هایی به فاصله چهار متر و در هر حفره دو تا سه عدد می کارند. قلمه ای سخت در درجه اول و قلمه های نیمه سخت در درجه دوم بیشترین مقدار ریشه زایی در روش قلمه زدن گل محمدی را دارا هستند. در این روش از قسمت های چوبی و در حال خواب که ضخامت یک مداد و طول ۲۰ سانتی متر را دارند انتخاب می کنند. بعد از حذف جوانه های انتهایی قلمه را در محلول ریشه زا فرو کنید و در عمق ۵/۷ تا ۱۰ سانتی متری گلدان یا زمین که به نسبیت ۵۰ / ۵۰ از خاک باغچه و ماسه شسته پر شده است بکارید.

هرس کردن گل محمدی:

گل محمدی به خودی خود نیازی به هرس ندارد اما این کار به منظور حذف شاخه های آفت زده و کوتاهی شاخه برای راحتی چیدن گل صورت می گیرد. در اولین هرس, فرم دهی درختچه و تحریک شاخه زایی اتفاق می افتد و هرس بعدی به منظور جدا سازی شاخه های مرده و آفت زده از روی گیاه می باشد. اگر هرس منطقی باشد موجب ازدیاد طول عمر و گل دهی می شود.

آفت های گل محمدی:

جوانه خوار سبز, سوسک سر شاخه خوار, شته ها و تریپس ها از جمله آفات گل محمدی و دیگر رزها می باشد. خسارات وارده از این آفات شدید بوده و نیاز به سم پاشی را حاصل می شود. برای مهار کردن آفات و ازدیاد گل دهی می توان مراقبت هایی چون: هرس, دفع علفات هرز, کو دادن و آبیاری منظم و حذف پاجوشها را انجام داد.

برداشت گل محمدی:

حساس ترین و مهمترین و به علاوه پر هزینه ترین قسمت کاشت گل محمدی, برداشت آن می باشد. که این زمان در کاشان از اوایل خرداد تا اواسط تیر به مدت ۲۰ تا ۳۰ روز به طول می انجامد. گل محمدی را به محض باز شدن باید برداشت کرد چون طی ۲۴ ساعت گلهای آن سفید شده و می ریزد. برای برداشت هوای صبحگاه بسیار مناسب می باشد.چون با افزایش دما گل های چیده شده به دلیل انباشته شدن بر روی هم به سرعت پژمرده می شوند و کارگران بخاطر هوای گرم سرعتشان پایین می آید بهتر است گل چینی به ساعات خنک روز موکول شود.

فراورده های گل محمدی:

گلاب, اسانس, گلبرگ, غنچه خشک, کانکریت و ابسرلوت از فراورده های اصلی گل محمدی می باشد.

گلاب گیری از گل محمدی:

تهیه گلاب از گل محمدی برای اولین بار توسط ایرانیان ابداع شده و به دو روش سنتی و صنعتی انجام می شود.

موارد مصرفی از گل محمدی:

خواص گل محمدی بسیار است، مصرف گلاب بیشتر در ایران و کشورهای همسایه رایج است و در اروپا و آمریکا  و کانادا بیشتر از اسانس گل محمدی به منظور استفاده در صنعت عطر سازی, صنعت لوازم آرایشی و بهداشتی, صنعت دارو سازی, تزیین سبدهای گل و در تهیه کیک و شیرینی جات و نوشیدنی ها می باشد.

ما در این مقاله از کاشت گل محمدی و شرایط لازم برای کشت و داشت و برداشت آن تا مصارف غذایی و صنعتی این گیاه  را با ذکر جزییات برای علاقه مندان به تحریر درآورده ایم که امید است مثمر ثمر واقع شود. در صورت علاقه به دیگر گیاهان و گل ها می توانید به بخش پروش گل و گیاه مجله آرگا مراجعه نمایید.

 

 

 

Search-1

0
Shares